در حال حاضر دلتنگی ما برای دهه ۱۹۸۰ بیش از هر زمان دیگری زنده شده است؛ دهه‌ای که به خودی خود به اندازه تقریباً ۲۰ سال بود و این دلیل خوبی است. مانند دهه ۶۰ قبل از آن، دهه ۸۰ نیز یک انقلاب صنعتی در فرهنگ عامه بود. به همه نمادها فکر کنید. یا فشن. یا گرایشات. تقریباً در هر عرصه‌ای، چه موسیقی، چه فیلم یا تلویزیون، چیزهای بنیادینی به وقوع پیوستند. حتی بهتر، یک اقتصاد عجیب‌وغریب وجود داشت و جریان اصلی تمام تلاش خود را به کار بسته بود تا از تمام ظرفیت‌هایش استفاده کند. چیز بدی نیست.
با این وجود احتمالاً هیچ مدیومی به اندازه فیلم تحت تأثیر قرار نگرفت. بسیاری از چیزهایی که ما در فیلم‌ها دلباخته‌شان هستیم، از این دوره سر بر آورده‌اند. در این دهه بلاک‌باسترهای تابستانی به حد اعلی رسیدند، فیلم‌های نیمه‌شب حمایت شدند و این‌که فیلم‌ها به خانه‌هایمان راه یافتند. آیا می‌دانستید تا سال ۱۹۸۵، ۱۵۰۰۰ فروشگاه اجاره ویدئو در آمریکا فعالیت داشتند؟ و فقط در مدت چهار سال این عدد به ۲۵۰۰۰ افزایش پیدا کرد؟ در عصر سرویس‌های پخش‌کننده آن اعداد دمده به نظر می‌رسند اما برای هالیوود بزرگ‌تر از این حرف‌ها بودند. در این دوره بازی تغییر کرد.

همچنین بخوانید:
۳۲ فیلم مهم دهه ۱۹۷۰

این تغییر به فراتر از مرزهای آمریکا نیز کشیده شد. برای اولین‌بار، شما می‌توانستید در اوقات فراغت خود فیلم‌های مورد علاقه‌تان را به تماشا بنشیند؛ یک چرخش در تجربه فیلم‌بینی که ادامه پیدا کرد تا بر همه‌چیز از دوره‌همی‌های خانوادگی گرفته تا شب‌نشینی‌های شنبه‌شب‌ها، تاثیر بگذارد. به‌طور ناگهانی، مفاهیمی هم‌چون “اجاره شب جمعه” یا “یک فیلم با قابلیت تماشای مجدد” درست به اندازه “درهم‌شکست گیشه” و “نمایش عصر یکشنبه” بخش جدایی‌ناپذیری از این صنعت بودند. حالا، آن‌ها بخش روزمره از زبان فرهنگی عامیانه ما هستند.
بدون آن‌ها مطمئناً این لیست را گردآوری نمی‌کردیم: بهترین فیلم‌های دهه ۱۹۸۰. از این گذشته، اگر نگوییم همه ولی اکثر عناوین پیش‌رو بدون گزاف‌اندیشی، گردآوری و رتبه‌بندی شده‌اند. این‌ها بخشی از فرهنگ ما بوده‌اند چراکه ابتدا به سلولوئید رسیدند و در نهایت از طریق VHS، سپس Laserdisc و بعد DVD به خانه‌های ما راه یافتند و شما این را درک خواهید کرد. با دانستن این واقعیت که آن‌ها اولین‌هایی بودند که در این مسیر قرار گرفتند و این یکی از بی‌شمار دلایلی است که باعث شده این فیلم‌ها در فرهنگ فیلم‌بینی به چنین عناصر مهمی تبدیل گردند.
این اندیشه هنگام جمع‌آوری این فیلم‌ها لاینفک بود. از آن‌جا که ما قصد نداشتیم تنها لیستی از همه تحسین‌شده‌ترین فاتحان بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۹ را فراهم آوریم (اگرچه بسیاری از آن‌ها در این لیست پراکنده شده‌اند) تصمیم گرفتیم از فیلم‌هایی یاد کنیم که به‌واقع نشان‌گر آن زمان جادویی هستند. همه آن‌ها البته صلاحیت‌های مورد نظر را کسب نمی‌کنند. اگر شفاف عمل کنیم، بیش از حد سخت بود تا همه این عناوین را گلچین کنیم اما ما مطمئن هستیم که همه آن‌ها یک جایگاه ویژه در اتاق نشیمن خانه‌های شما داشتند.
و احتمالاً هنوز هم دارند.

۱ – بازگشت به آینده ۱۹۸۵ Back to the Future

بازگشت به آینده چیزهای زیادی برای افراد بسیار مختلف در بر دارد. این یک کمدی درخشان است. این یک داستان عاشقانه احساسات‌برانگیز است. این یک روایت از پیروزی بی‌نظیر است. این یک ماجراجویی علمی- تخیلی سبک‌پردازی‌شده است. این یک تفسیر منحرف‌شده از خانواده آمریکایی است. این یک تمثیل فراموش‌نشدنی از فسادهای ریگانومیکس است. بله، این مورد آخر قابل‌بحث است. (مگر این‌که شما کریسپین گلاور باشید) هرچه که باشد، این یک هسته مکنده با ابعاد موضوعی است که باید طرفداران، دانشمندان و نویسندگان را به دنبال بخش بزرگی از زنجیره فضا-زمان نگه دارد. با درنظر گرفتنِ این‌که یک فیلم دهه هشتادی است؟ هیچ رقابتی وجود ندارد، به‌خاطر مسیح، ۱۹۸۵ یک کاراکتر است!

۲ – درخشش ۱۹۸۰ The Shining

تفسیر استنلی کوبریک از شاهکار استفن کینگ، ممکن است یک تعبیر لیبرال از اثر این نویسنده، پرداخت کرده باشد اما در مسیر خودش، به‌واقع روحیه کلاستروفوبیک و تماماً انسانی داستان‌های ترسناک وی را در بر داشته است؛ به اندازه هر اقتباس دیگری که می‌توانست وجود داشته باشد. این فیلم‌سازی ژانری به‌هم‌بافته‌شده است. یک فیلم که قصد ندارد تنها شما را بترساند بلکه می‌خواهد شما را در آن ترس غوطه‌ور کند، به گونه‌ای که احساس می‌کنید فرار تقریباً غیرممکن است. فیلم تعدادی از ترسناک‌ترین سکانس‌های وحشت‌آور تاریخ سینمای این ژانر را به نمایش می‌گذارد. فیلم ترسناکی که بیشترین میزان کپی‌برداری را تا به امروز در پی داشته است و در دهه‌ای پر از فرازوفرودهای تعیین‌کننده برای این ژانر، این فیلم یکی از اوج‌های مطلق است.

۳ – ئی.تی. موجود فرازمینی ۱۹۸۲ E.T. the Extra-Terrestrial

زمانی که عاشقان فیلم چیزی را تحت عنوان “اسپیلبرگی” توصیف می‌کنند، آن‌ها اغلب به ششمین فیلم بلند اسپیلبرگ، ئی.تی. موجود فرازمینی، اشاره دارند. از کاوش‌گران تا چیزهای عجیب، تصویر ماندگار از کودکانی که در یک ماجراجویی بر دوچرخه‌هایشان سوار شده‌اند و آن‌ها را می‌رانند، فی نفسه به این کارگردان گره خورده است. اسپیلبرگ از همان ابتدا، مهارت فوق‌العاده‌ای در به تصویر کشیدن یک خانواده متوسط آمریکایی (کودکان، به‌طور مشخص) داشت؛ همه از طریق کنار هم گذاشتن شرایط عادی حومه‌شهری با وقایع خیالی. به‌علاوه ئی.تی. موجود فرازمینی به پرفروش‌ترین فیلم سال تبدیل شد و جایگاه اسپیلبرگ را به‌عنوان یک رویاگرای فوق‌العاده از سینمای فانتزی در سراسر این دهه تحکیم بخشید. حتی ساخت یک بازی آتاری ضعیف نیز نتوانست در مسیر موفقیتش مانعی ایجاد کند.

۴ – امپراتوری ضربه می‌زند ۱۹۸۰ The Empire Strikes Back

امپراتوری ضربه می‌زند که به‌طور گسترده با عنوان قسمت برتر حماسه جنگ ستارگان جورج لوکاس شناخته می‌شود، همه بدگمانی‌های ما درباره کثیف‌ترین کلمات کثیف (دنباله sequel) را گرفت و آن‌ها را به بیرون از پنجره پرتاب کرد. آنچه باقی ماند فیلمی بود که لوکاس پخته‌تری را به نمایش می‌گذاشت؛ فیلمی که به‌سادگی از طرح‌های یونگی بالاآورده‌شده منحرف شده بود و یک خوراک سرگرم‌کننده که جنگ ستارگان را تجدید قوا می‌کرد. و در عوض، افسانه‌ها و روایات را با تلخی و توسعه کاراکتر گسترش می‌داد؛ بی‌بدیل در مجموعه آثار جنگ ستارگان. و آن سیارک‌ها نیز بسیار جالب بودند.

۵ – جان‌سخت ۱۹۸۸ Die Hard

دلیلی وجود دارد که مردم در ادامه، هر فیلم اکشنی را تحت عنوان “جان‌سخت در یک —-” توصیف می‌کنند. این فیلم پندار مردی عادی که به شرایطی غیرعادی پرتاب می‌شود را به‌طرز محکمی در DNA این ژانر پایه‌گذاری کرد. و قراردادها و استعاره‌هایی را بنیان نهاد که تا به امروز از آن‌ها استفاده می‌شود. فیلم‌نامه منسجم، لوکیشن واحد،‌ شرور به‌یادماندنی و قهرمان پرمشغله به‌جای مردی با عضلات سفت‌وسخت، همه باعث شدند که این فیلم در ژانر اکشن بر پرده بزرگ یک نقطه عطف باشد. این فیلم تنها فیلم کریسمسی مورد علاقه شما نیست؛ جان‌سخت یک تغییردهنده بازی بود.

۶ – کار درست را بکن ۱۹۸۹ Do the Right Thing

اسپایک لی، فیلم‌ساز انقلابی، تنها در سومین فیلم بلند سینمایی خود (یا مشترک) راهی پیدا کرد که حداقل تا سی سال آینده مخاطبان به صحبت کردن درباره آن ادامه می‌دهند: آیا در لحظات پایانی عملی رخ می‌دهد که علاقه‌مندان به سینما را به تعمق در یک معضل اخلاقی رها کند. این موضوع همچنین به داشتن یک فیلم‌نامه منسجم، ابتکار غیرمعمول در ساخت جهان، مهارت یک نقاش با نور و رنگ، بزرگترین سرود هیپ هاپ در تمام دوران‌ها و استعدادهای بازیگری در دسترس مانند دنی آیلو، اوسی دیویس، جان تورتورو و جانکارلو اسپوزیتو نیز کمک می‌کند. اولین شاهکار لی یک آرام‌سوز درخشان است و به ما یادآوری می‌کند که انجام کار درست، به‌ویژه در مواجهه با نفرت و زشتی، آن‌طور که تصور می‌کنیم شسته‌وروفته نیست.

۷ – مهاجمان صندوق گمشده ۱۹۸۱ Raiders of the Lost Ark

اگر آرواره‌ها Jaws و جنگ ستارگان Star Wars در دوران بلاک‌باسترهای تابستانی با بودجه زیاد طلیعه‌دار نبودند، مهاجمان صندوق گمشده مطمئناً به این مهم دست می‌یافت. فیلمی که در ادای دین به سریال‌های ماجراجویی گذشته غوطه‌ور شده است؛ اما با بهره بردن از حساسیت‌های فیلم‌سازی به‌شدت مدرن. مهاجمان صندوق گمشده ممکن است تنها به‌عنوان نمونه‌ای از یک فیلم ماجراجویی کاملاً بی‌نقص در نظر گرفته شود.

۸ – شکارچیان روح ۱۹۸۴ Ghostbusters

برای دهه‌ای که تماماً‌ درباره زیبایی‌شناسی‌هاست و شکارچیان روح را به درون روده خود می‌کشد و این فیلم نیز در میان همه آن‌ها به‌عنوان بلندقامت‌ترین می‌ایستد. موسیقی المر برنستاین وجود دارد. آن طراحی صدا. افکت‌های خش‌خش‌کننده. قرمزها. سبزها. بنفش‌ها. لحن‌های زمین. این یک کمدی است. وحشت است. ماجراجویی وجود دارد. عاشقانه هم وجود دارد. نیویورک همچنان کثیف و مرموز بود. لجن‌ها همچنان می‌توانند قهرمان باشند. عامی‌ها همچنان شرور بودند. ثروتمندان بدترین بودند، فقرا جواب می‌دادند. میک اسمایلی. The Bus Boys. آیا ما تا به این‌جا از برنستاین نام برده‌ایم؟ شکارچیان روح فیلمی است که تماشای مجدد آن ضروری است. شما برای چندین لحظه شیفته این جهان می‌شوید و برای چشیدن هریک از آن لحظات مبارزه می‌کنید تا زمانی که ری پارکر جونیور در انتها برای‌مان آواز می‌خواند.

۹ – این اسپینال تپ است ۱۹۸۴ This Is Spinal Tap

داستان بدیع راب راینر از پرسروصداترین گروه‌های راک انگلیس به‌تنهایی پایه‌واساس ساخت مستندنماهایی را که در طول این سال‌ها دوست‌شان داشتیم، بنیان نهاد. درست است. ویاگوها، ولادیسلاوها و دیاکن‌های‌تان و حتی مایکل اسکات‌های‌تان ممکن است خیلی خوب باشند با این حال وجود ندارند اگر که تور بازگشت سوال‌برانگیز درون فیلم این اسپینال تپ است از هم گشوده شود. و گرچه این برداشت فوق‌العاده مضحک ممکن است مسیرش را به بالای جدول دهه هشتادی ما هموار کرده باشد اما کاریکاتورهای صنعت موسیقی که به اندازه خود فیلم صادقانه هستند، هرگز مرتبط‌تر از این، در یک جامعه مدرن خوگرفته با زرق‌وبرق و زندگی‌نامه‌های راک پیش‌ساخته نبوده‌اند.

۱۰ – نابودگر ۱۹۸۴ The Terminator

ما می‌توانیم فیلم‌نامه و تمایلات اودیپی آن را تا زمان ذوب ظواهر فربه‌مان اسپیروگراف کنیم. نابودگر نقطه عطفی در ساخت فیلم‌های اکشن با بودجه کم و مفهوم بالا است و نخستین فیلم اصلی جیمز کامرون و پیمانی برای شروع همه چیز است. و در مورد یک مطالعه موردی با قدرت منحصربه‌فرد یک ستاره صحبت کنید. آرنولد شوارتزنگر که تانک لشکر زرهی یک ماشین است. تک‌هجایی را به‌یادماندنی ساخت. اما آن مدرسه فیلم است. این فیلم همچنین بسیار سرد، قوی و به‌طرز شگفت‌آوری قابل‌تماشای مجدد است. یک عاشقانه علمی- تخیلی سفر در زمان که همچنان به‌مانند چرخ‌های ساعت تیک‌تیک می‌کند؟ اگر تلاش کنیم نمی‌توان ماشین بهتری ساخت.

۱۱ – بیتل‌جوس ۱۹۸۸ Beetlejuice

در میان مجموعه‌آثار عجیب‌وغریب و پرخرج تیم برتون، یک غول به‌اندازه مایکل کیتون وجود دارد که در بین سایرین برجسته‌تر بوده است – و نه. این تنها به‌دلیل کت‌وشلوار بلندبالا ساینده نیست. بیتل‌جوس به‌عنوان شکوه تاج‌گذاری برتون برای یک مجموعه جسورانه از انتخاب‌ها و شانس‌های عجیب‌وغریب وجود دارد. از تکنیک‌های استاپ‌موشن به‌تازگی چاپ‌شده تا طرح داستانی به‌طرز بی‌عیب‌ونقصی وحشت‌آور و همچنین شوخی‌های به‌طور شیطان‌گونه‌ای تاریک که به‌عنوان جداکننده کناری و چیزی که فقط به درد یک کار می‌خورد، عمل می‌کند؛ همه این‌ها برای این است که شما را در مقیاس برابر به‌طور کامل بترساند. بیتل‌جوس یک شاهکار از دنیای زیرین است.

۱۲ – بزرگ ۱۹۸۸ Big

تام هنکس تا به این‌جا با فیلم‌های محبوبی نظیر جشن مجردی Bachelor Party و همچنین شلپ شلوپ Splash، توجهات را به سمت خود جلب کرده بود. اما این فیلم نخستین نامزدی اسکار را برایش به دنبال داشت و در این میان چه انتخاب شایسته‌ای هم بود. این فیلم پیش‌ازمیم و مافوق پرستیژ هنکس است. تام هنکس جوان در نقش پسری است که آرزو می‌کند کاش کمی بزرگ‌تر می‌بود. کاپرا نمی‌توانست با ایده شیرین‌تری پیش بیاید. و این فیلم همچنان بر ناقوس خلوص و صمیمیت می‌زند؛ از طریق حساسیت‌های یک پین‌بال دهه هشتادی و معصومیت نوجوانی. بزرگ به‌طرز منحصربه‌فردی مانند یک آخرین از نوع خودش احساس می‌شود.

۱۳ – موجود ۱۹۸۲ The Thing

بسیاری از فیلم‌های موجود در این لیست با یک ترس دهه هشتادی ذاتی دست به گریبان شده‌اند: دشمنی که شما نمی‌توانید آن را شناسایی کنید، حتی همان‌طور که می‌دانید همه‌جا حضور دارد. موجود The Thing از طریق گسترش یک هجوم بیگانه زننده در یک مرکز تحقیقاتی از راه دور قطب جنوب، این ترس را تا حد ممکن واقعی می‌سازد. جان کارپنتر یکی از بهترین آثارش را ارائه می‌دهد. او احساس انزوا را با مرگ هر کاراکتر تقویت می‌کند. هرچه فیلم بیشتر جلو می‌رود، سلطه آن اجتناب‌ناپذیرتر به نظر می‌رسد. و درست تا انتها، او هرگز کاملاً راهنمایی نمی‌کند که چه کسی ممکن است آلوده شده باشد و چه کسی تنها منتظر مرگ است.

۱۴ – ماجراجویی بزرگ پی‌وی ۱۹۸۵ Pee-wee’s Big Adventure

در دهه‌ای که بزرگ‌ترین جاروجنجال‌های گیشه به نام‌هایی عضلانی مثل آرنولد و استالونه وابسته بوده است، چه کسی فکرش را می‌کرد که یک فسقلی ۹۸پوندی با مدل موی تراشیده، کت‌وشلوار تنگ و پاپیون قرمزرنگ، تبدیل به قهرمان اکشنی شود که دهه ۸۰ به آن نیاز داشت؟ مرد-کودک دیوانه پل روبنز، پی‌وی هرمن، در دهه ۸۰ می‌تواند اشتباهات کمی را مرتکب شود و Big Adventure او وسیله نقلیه مناسبی برای این کاراکتر است. از صبحانه افتتاحیه روب گلدبرگ گرفته تا نمای پایانی پی‌وی و دوتی که راهی ماجراجویی بعدی خود شده‌اند، تیم برتون (بله، آن یکی) جهانی درخشان و باورپذیر برای روبنز خلق کرد تا در آن سرگردان شود و در نقش پی‌وی زندگی کند. جهانی که در آن نه‌تنها این کاراکتر عجیب‌وغریب و غیرعادی پذیرفته شد، بلکه به نظر می‌رسد هرکسی را که ملاقات می‌کرد، برای یک زندگی بهتر تحت تأثیر قرار می‌داد. و این در حالی است که تلاش وی به یافتن دوچرخه گمشده‌اش معطوف شده بود. من این فیلم را آن‌قدر دوست دارم که ممکن است با آن ازدواج کنم.

۱۵ – بیگانه‌ها ۱۹۸۶ Aliens

ساختن یک دنباله برای فیلم فضایی ترسناک ۱۹۷۹ و در آن واحد نمادین ریدلی اسکات، در نگاه اول کار احمقانه‌ای به نظر می‌رسد و تبدیل آن به یک فیلم اکشن o-rah کاملاً نابخردانه احساس می‌شود. اما جیمز کامرون که از قدرت بالایی برخوردار است، توانست این کار را عملی کند و بیگانه را از یک فیلم خانه تسخیرشده در فضا به یک تمثیل هیجان‌انگیز و مصمم ویتنام پیوند دهد.

در ادامه به تعدادی دیگر از فیلم‌های برتر دهه ۱۹۸۰ اشاره کرده‌ایم

• ۱۶ – مرخصی فریس بولر ۱۹۸۷ Ferris Bueller’s Day Off
• ۱۷ – گرملین‌ها ۱۹۸۴ Gremlins
• ۱۸ – کنار من بمان ۱۹۸۶ Stand by Me
• ۱۹ – پلیس بورلی هیلز ۱۹۸۴ Beverly Hills Cop
• ۲۰ – بلید رانر ۱۹۸۲ Blade Runner
• ۲۱ – عروس شاهزاده ۱۹۸۷ The Princess Bride
• ۲۲ – هواپیماها، قطارها و اتومبیل‌ها ۱۹۸۷ Planes, Trains and Automobiles
• ۲۳ – پلیس آهنی ۱۹۸۷ RoboCop
• ۲۴ – مخمل آبی ۱۹۸۶ Blue Velvet
• ۲۵ – صورت‌زخمی ۱۹۸۳ Scarface
• ۲۶ – کابوس در خیابان الم ۱۹۸۴ A Nightmare on Elm Street
• ۲۷ – برادران بلوز ۱۹۸۰ The Blues Brothers
• ۲۸ – گاو خشمگین ۱۹۸۰ Raging Bull
• ۲۹ – اوقات خوش در ریجمونت های ۱۹۸۲ Fast Times at Ridgemont High
• ۳۰ – مرده شریر ۱۹۸۱ The Evil Dead

منبع: consequenceofsound.net

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.

نوشته بهترین فیلم‌های دهه ۱۹۸۰ اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.