ترومبوز سرخرگی زمانی رخ می دهد که یک لخته خون در یک سرخرگ شکل بگیرد. سرخرگ ها خون را از قلب به اندام های دیگر بدن انتقال می دهند.

به نقل از “مدیکال نیوز تودی”، برخی لخته های خون در سیاهرگ ها، اغلب در پاها یا لگن، شکل می گیرند که به نام ترومبوز سیاهرگی عمقی شناخته می شود.

ترومبوز سرخرگی شبیه به ترومبوز سیاهرگی عمقی است، اما همان گونه که مشخص است سرخرگ ها و نه سیاهرگ ها را تحت تاثیر قرار می دهد. سرخرگ ها به طور معمول بزرگتر هستند و خون بیشتری را انتقال می دهند.

ترومبوز سرخرگی می تواند موجب رویدادهای تهدیدکننده زندگی، مانند حمله قلبی یا سکته مغزی شود.

علائم

علائم ترومبوز سرخرگی به محل لخته خون بستگی دارد. از جمله علائم احتمالی این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– درد در یک پا

– تورم در پا یا دست

– سینه درد

– بی حسی در یک سمت بدن

– ضعف در یک سمت بدن

– تغییرات روانی

با این وجود، افراد بسیاری هیچ علائمی را به واسطه وجود لخته خون در سرخرگ خود تجربه نمی کنند تا زمانی که به واسطه انسداد جریان خون به دیگر قسمت های بدن موجب عوارض بیشتر می شود.

عوارض

از جمله عوارض احتمالی ترومبوز سرخرگی و علائم آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

حمله قلبی: علائم حمله قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

– سینه درد

– احساس درد در فک، پشت یا گردن

– تنگی نفس

– سبکی سر

سکته مغزی: علائم سکته مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

– بی حسی

– دشواری در تنفس

– از دست دادن جزئی یا کامل بینایی در یک چشم

– دوبینی

– گفتار نامفهوم

– سردرگمی

دلایل

هر فردی می تواند به ترومبوز سرخرگی مبتلا شود، اما برخی افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

آسیب دیدگی سرخرگ به واسطه آترواسکلروز (تصلب شرایین) محتمل‌ترین دلیل ترومبوز سرخرگی است. آترواسکلروز زمانی رخ می دهد که یک پلاک در دیواره سرخرگ شکل بگیرد.

این شرایط موجب تنگ شدن مسیر سرخرگ و سخت شدن آن می شود که خطر ابتلا به ترومبوز سرخرگی را افزایش می دهد.

در کووید-19

بنابر یک بررسی در سال 2021، ترومبوز سرخرگی می تواند در تقریبا 4 درصد از افراد مبتلا به کووید-19 شدید رخ دهد.

افراد مبتلا به ترومبوز سرخرگی و کووید-19 به طور معمول دارای علائم هستند. همچنین، این شرایط می تواند همزمان بیش از یک سرخرگ را تحت تاثیر قرار دهد.

مطالعه ای در سال 2020 اشاره داشت که این شرایط ممکن است به واسطه موارد زیر رخ دهد:

– کاهش جریان خون به پاها

– آسیب به میوکارد، عضله ای در قلب

– افزایش انعقادپذیری، که به لخته شدن راحت‌تر خون گفته می شود

این مطالعه توصیه می کند که پزشکان برای کاهش خطر تشکیل لخته های خون در سیاهرگ ها و سرخرگ های افراد مبتلا به کووید-19 شدید از داروهای رقیق کننده خون استفاده کنند.

عوامل خطر

عادات رفتاری و شرایط سلامت فرد می تواند وی را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ترومبوز سرخرگی قرار دهد.

از عوامل خطر که ممکن است موجب تشکیل لخته خون در سرخرگ شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– سیگار کشیدن

– دیابت

– فشار خون بالا

– کلسترول بالا

– چاقی

– رژیم غذایی نامتعادل

– سابقه خانوادگی ترومبوز سرخرگی

– سن بالا

تشخیص

فرد باید سابقه پزشکی کامل خود را در اختیار پزشک قرار دهد. همچنین، وی باید پزشک خود را از این که ممکن است دارای لخته خون یا عوامل خطر برای ابتلا به آن باشد، مطلع کند.

پزشک یک معاینه کامل بدنی از فرد خواهد داشت تا علائم وی را بررسی کند.

اگر پزشک به یک حمله قلبی مشکوک باشد، ممکن است یک آزمایش خون برای بررسی پروتئینی به نام تروپونین را تجویز کند.

برای تشخیص لخته خون، پزشکان به طور معمول آزمایش های تصویربرداری را برای بررسی شرایط سرخرگ ها تجویز می کنند. آنها ممکن است از سونوگرافی استفاده کنند زیرا یک لخته خون می تواند صدای سرخرگ ها را تغییر دهد.

الکتروکاردیوگرام که فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گیری می کند، ممکن است انسداد جریان خون را نشان دهد.

در برخی موارد، پزشک ممکن است روش های تهاجمی‌تر مانند آنژیوگرام را برای تشخیص استفاده کند.

درمان

پزشکان ممکن است اقدامات زیر را برای درمان ترومبوز سرخرگی توصیه کنند:

داروهای رقیق کننده خون

پزشک ممکن است داروهای رقیق کننده خون را برای کمک به حل شدن لخته خون تجویز کند. به طور خاص، پزشک ممکن است در مرحله نخست درمان داروهایی به نام ترومبولیتیک ها را تجویز کند.

ترومبولیتیک ها گروهی از داروهای رقیق کننده خون هستند که می توانند  یک لخته خون را سریع‌تر حل کنند، اما می توانند موجب خونریزی خطرناک نیز شوند.

برخی افراد ممکن است برای کاهش خطر تشکیل یک لخته خون دیگر نیازمند تداوم مصرف این داروها باشند.

افرادی که در شرف زایمان یا انجام یک عمل جراحی هستند، ممکن است قادر به استفاده از این داروها نباشند.

اگر فرد مبتلا به آترواسکلروز، سکته مغزی، یا حمله قلبی باشد، ممکن است نیازمند درمان مادام العمر باشد.

عمل جراحی

اگر ترومبوز سرخرگی یک سرخرگ منتهی به قلب را مسدود کرده باشد، عمل های جراحی برای درمان این شرایط شامل بای‌پس سرخرگ و اندارترکتومی کاروتید می شوند.

در عمل جراحی بای‌پس سرخرگ، جراح یک رگ خونی را از قسمت دیگر بدن برای دور زدن انسداد بر می دارد. در اندارترکتومی کاروتید، جراح رسوبات چربی در گردن سرخرگ ها که می تواند موجب یک سکته مغزی شود را از بین می برد.

پزشکان ممکن است یک روش دیگر به نام آنژیوپلاستی کرونری را توصیه کنند که شامل برش نمی شود. در این روش، جراح ممکن است یک استنت یا بالون را برای گشاد کردن سرخرگ استفاده کند.

رسیدگی به دلیل

رسیدگی به دلیل زمینه ای شکل گیری لخته های خون نیز اهمیت دارد.

به عنوان مثال، بنابر مطالعه ای در سال 2016، یک لخته خون ممکن است نشانه ای از سرطان در افرادی باشد که هیچ عامل خطری ندارند.

تغییرات رفتاری

افراد دیگر ممکن است برای کاهش خطر تشکیل پلاک در سرخرگ های خود نیازمند ایجاد تغییرات رفتاری یا غذایی باشند.

زمانی که لخته خون موجب عوارض می شود، فرد ممکن است به درمان اضافی نیاز داشته باشد.

چشم انداز

ترومبوز سرخرگی شرایطی بسیار خطرناک است و می تواند موجب عوارضی مرگبار شود. با این وجود، چشم انداز شرایط با درمان بسیار بهتر است.

برای بهبود چشم انداز خود، فرد می تواند:

– هرگونه تغییر رفتاری که پزشک توصیه کرده است را اجرا کند

– دستورات پزشک را دنبال کرده و داروها را بر اساس تجویز وی مصرف کند

– در صورت تغییر در علائم لخته خون یا بدتر شدن آنها، پزشک خود را مطلع کند

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

اگر فرد سابقه لخته های خون را دارد و با هر نوع علائم جدید بروز لخته خون مواجه شده است باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرد.

اگر فرد موارد زیر را تجربه می کند باید به بخش اورژانس مراجعه کند:

– سینه درد

– تنگی نفس

– علائم سکته مغزی، مانند بی حسی در یک سمت بدن

شرایط مرتبط

برخی شرایط ممکن است با ترومبوز سرخرگی مرتبط باشند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کبودی: یک کبودی به واسطه آسیب دیدن رگ های خونی نزدیک به سطح پوست شکل می گیرد. کبودی زمانی رخ می دهد که چیزی موجب خونریزی زیر پوست شود. ضربه ای شدید به بدن ممکن است به رگ های خونی عمیق‌تر آسیب رسانده و خطر بروز لخته های خون را افزایش دهد.

هموروئید: هموروئید یک رگ خونی متورم و بیرون زده در ناحیه مقعد یا رکتوم است. این شرایط می تواند موجب خونریزی هنگام دفع مدفوع، درد و تورم شود. هموروئید ترومبوز شده زمانی رخ می دهد که کیسه های داخل مسیر مقعد بیرون زده و با لخته های خون پر می شوند.

ترومبوز سیاهرگی عمقی: ترومبوز سیاهرگی عمقی یک لخته خون در سیاهرگ به جای سرخرگ است. عوال خطر مشابه هستند و بیشتر افراد این شرایط را در پاهای خود تجربه می کنند. بدون درمان، لخته خون می تواند جدا شده و به ریه ها وارد شود که موجب شرایطی به نام آمبولی ریوی می شود.

سندرم نفروتیک: سندرم تفورتیک نوعی بیماری کلیوی است. این شرایط موجب می شود کلیه ها عملکرد درست خود را در تصفیه خون ارائه نکنند و پروتئین به ادرار راه یابد. در بیشتر موارد، آسیب به رگ های خونی در کلیه ها موجب این شرایط می شود. سندرم نفروتیک می تواند موجب بروز لخته های خون شود.