مجله نماوا، آرش عنایتی

«فیلی که بی حرکت نشسته است»، تنها و آخرین فیلمِ کارگردانی چینی به نام بو هو است. کارگردانی که پس از این فیلم به زندگی‌اش پایان داد. فیلم اما نه یک پایان، که آغازی بر پایان ِ برزخ زندگی است. یک درام چهار ساعته از تلاش برای با معنا ساختن زندگی‌های بی معنا از چهار کاراکتر- سه مرد و یک زن- حاشیه نشینِ شهری صنعتی، از ابتدای صبح تا انتهای غروب که زندگی و روابط شان به نحوی خاص به هم پیوند می‌خورد. چهار کاراکتر، نه به مثابه رئوس یک مربع که چنان مراکز دوایری که به تماشای کنش و واکنش‌هایی هستیم که در محیط‌هایی روی می‌دهند که هم‌پوشانی دارند.

بو هو، از طریقِ نماهای بلند (long take) و تعقیب سوژه‌اش سبب همراهی تماشاگر و همدلی‌اش با شخصیت‌های فیلم می‌شود. چنان که حتی در لحظاتی نگرانِ یکی از سردسته‌های مافیایی شهر می‌شویم. بو هو، همچنین به درستی از لنز تله بهره برده است به این ترتیب، پیش‌زمینه‌ی تصویر در فوکوس کامل و پس‌زمینه خارج از فوکوس است بنابراین در ابتدای هر نمای دو نفره‌ای (tow shot) کاراکتر اصلی کاملا واضح دیده می‌شود. سپس پس از لحظاتی، با حرکت دوربین شخصیت دیگر هم در دامنه‌ی فوکوس تصویر قرار می‌گیرد. چرا که در ابتدا، تنها و تنها سخنان کاراکتر مرکزی مهم است. سخنانی شاید از سر خودخواهی، اما به تمامی مربوط و منوط به زندگی و تفکراتش. اندکی بعد، با حرکت دوربین- حرکت به سمت فضای میان دو کاراکتر- به گونه‌ای که شخصیت اصلی را همچنان حفظ می‌کند روی دیگر گفت و گو را هم می‌بینیم.

به بیان دیگر، بو هو با اتخاذِ چنین روشی دنیای داستان‌اش را به دنیای حول شخصیت اصلی‌اش، آن هم تا آن جا که صدای گفت و گوی درونی‌اش شنیده شود محدود می‌کند. دنیایی سرد و بی‌روح و مرده که با استفاده از شیوه‌ی نورپردازی صحیح و البته به یاری فیلترها (در این مورد به رنگ قرمز فرم لباس جوانان دانش‌آموزان دبیرستان نگاه کنید) و انتخاب تونالیته رنگ‌های خاکستری و تیره، دل‌مردگی کاراکترهایش را بیش‌تر و بیش‌تر نمایان و دل‌زدگی آنها و ما را از شرایط موجود دو چندان می‌سازد. برزخی که هیچ یک از این چهار کاراکتر خود را مسئول به وجود آمدن‌اش نمی‌دانند اما وانگ (پیرمرد) با کنش و اعتراض، وی با انفعال، یو چنگ با کتمان آن چه به او مربوط است و هوآنگ با ترک آرامش و دل به یار سپردن، در برابرش می‌ایستند. انفعال وی بی جوان در برابر کنش‌گری وانگ سالمند، ترک خشم و رافت یو چنگ (مرد) در برابر خشم و الفت هوآنگ (زن)جهانی بهتر خواهد ساخت. جایی که هر چهار نفر از ترک محل سر باز می‌زنند و علیرغم آینده‌ای نه چندان روشن، دل به تیرگی هر جای دیگری نمی‌دهند. می‌مانند تا بلکه دنیای بهتر را به انتظار بنشینند.

تماشای این فیلم در نماوا

نوشته برزخی که جهنم کارگردانش بود / «فیلی که بی‌حرکت نشسته است»؛ تلاش برای بامعنا ساختن زندگی‌های بی‌معنا اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.