درون «دانتون ابی»؛ فریبندگی یک دنیای مجلل و منظم
مجله نماوا، ترجمه: علی افتخاری
دسامبر ۲۰۱۵، وقتی طرفداران سریال تلویزیونی «دانتون ابی»، اپیزود «فینال» را در روز کریسمس تماشا کردند مجبور شدند با این واقعیت کنار بیایند که مجموعه تلویزیونی محبوبشان پس از شش فصل و ۵۲ اپیزود به پایان رسیده است، اما ماجرای «دانتون ابی» به همین‌جا ختم نشد. در آوریل ۲۰۱۶ اعلام شد سازندگان سریال در فکر یک اقتباس سینمایی هستند، و جولین فلوز، خالق و نویسنده سریال «دانتون ابی» روی پی‌رنگ نسخه سینمایی کار می‌کند که ماجراهای خانواده کراولی، مالکان ثروتمند عمارت اربابی دانتون ابی در یورکشایر در اوایل قرن بیستم را دنبال خواهد کرد.
مراحل پیش‌تولید پروژه حدود دو سال طول کشید و درنهایت فیلمبرداری فیلم «دانتون ابی» (Downton Abbey) از اواخر اوت ۲۰۱۸ در لندن شروع شد و با حضور غالب بازیگران سریال اصلی شامل هیو بونه‌ویل، جیم کارتر، میشل داکری، الیزابت مک‌گاورن، لورا کارمایکل، مگی اسمیت،آلن لیچ، ایملدا استنتون و پنه‌لوپه ویلتون تا نوامبر همان سال ادامه داشت. نسخه نهایی فیلم که هزینه تولید آن بین ۱۳ تا ۲۰ میلیون دلار ذکر شد، اولین بار در دنیا نهم سپتامبر ۲۰۱۹ در میدان لستر در لندن روی پرده نقره‌ای رفت. اکران عمومی فیلم در بریتانیا از ۱۳ سپتامبر و در آمریکای شمالی از ۲۰ سپتامبر شروع شد و فروش جهانی آن به رقم قابل ملاحظه ۱۹۴.۳ میلیون دلار رسید؛ ضمن این که منتقدان هم از فیلم استقبال کردند، به‌طوری‌که «دانتون ابی» در وبسایت راتن تومیتوز بر مبنای ۲۴۲ نقد ۸۴ درصد نظر موافق دارد.
مایکل انگلر کارگردان فیلم «دانتون ابی» با اشاره به این که ساخت فیلمی سینمایی یک پیشرفت طبیعی برای مجموعه تلویزیونی بود، می‌گوید: «دنیای دانتون ابی حتی در تلویزیون، به خاطر مقیاس، لوکیشن‌ها، دوره تاریخی و موارد زیاد دیگر، یک تجربه بسیار سینمایی بود. برای همین همیشه یک امکان ذاتی برای یک رویداد بزرگ سینمایی وجود داشت.»
انگلر پیش‌ازآن چهار اپیزود مجموعه تلویزیونی، ازجمله همان اپیزود «فینال» را کارگردانی کرد، بنابراین می‌تواند درباره مقایسه نحوه ساخت «دانتون ابی» در تلویزیون و سینما اظهار نظر کند. او می‌گوید: «در اصل فرایند یکسان است. باز هم، به مقیاس مربوط می‌شود. چون در فیلم شما کلی از این مراسم باشکوه دارید، وقت بیشتری را صرف آن‌ها می‌کنید و منابع بیشتری برای کار کردن روی آن‌ها دارید. از این نظر حس متفاوتی داشت و این چیزی بود که به بزرگ‌تر نشان دادن آن کمک کرد، اما این‌طور نیست که وقتی در سینما کار می‌کنید کارهای متفاوتی انجام می‌دهید.»
خط داستانی فیلم
داستان از سال ۱۹۲۷ شروع می‌شود، یک سال تا ۱۸ ماه پس از وقایع پایانی مجموعه تلویزیونی، وقتی آنا و بیتس پدر و مادر شدند، مری متوجه شد که باردار است، و برتی و ایدث تازه ازدواج کردند. انگلر می‌گوید: «فیلم همه را جلو می‌برد. چیزهایی هست که ما می‌دانیم و چیزهای زیادی تغییر نکرده است.» بااین‌حال، یک رویداد همه‌چیز را تغییر می‌دهد: دیدار قریب الوقوع خانواده سلطنتی پادشاه جرج پنجم و ملکه مری از دانتون ابی.
کل خانه، طبقه بالا و طبقه پایین، خود را برای دیدار سلطنتی آماده می‌کنند و یک چرخش داستانی جالب به هنجارهای طبقاتی دانتون ابی اضافه می‌کند. انگلر می‌گوید: «دنیایی است که قله جامعه تقریباً توسط ارل گرانتام، کنتس و کنتس بیوه تعریف می‌شود، و از قبل دارای مقیاس، زیبایی و زرق و برق، و امتیاز است، اما وقتی پادشاه و ملکه به دانتون ابی می‌آیند، با توجه به چیزی که خانه باید به آن تبدیل شود، پروتکل‌هایی که انتظار می‌رود، غذاهایی که آماده و مراسمی که برگزار می‌شود، دنیای دانتون ابی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، و مقیاس از سطح ارل و کنتس به سطح پادشاه و ملکه می‌رسد.»
طرفداران سریال با دنیای پرجنب و جوش عمارت دانتون ابی آشنا هستند، اما افرادی که هرگز «دانتون ابی» را در تلویزیون تماشا نکرده‌اند، چطور؟ آیا آن‌ها نیز می‌توانند با فیلم ارتباط برقرار کنند؟ انگلر می‌گوید: «فیلم چیزهای زیادی دارد که می‌تواند تماشاگران ناآشنا با دنیای سریال را سرگرم و مجذوب کند. کاری که جولین فلوز خالق سریال به شکلی فوق‌العاده انجام داده این است که احساس می‌کنیم با یک داستان کامل روبرو هستیم که می‌تواند بدون مجموعه نیز وجود داشته باشد. بنابراین حتی کسانی که طرفدار سریال نبودند، به‌هیچ‌وجه داستان را از دست نمی‌دهند.»
او ادامه می‌دهد: «البته هرچه بیشتر درمورد «دانتون ابی»، و شخصیت‌ها و پیش‌داستان آن بدانید، تجربه شما از دیدن فیلم غنی‌تر و پیچیده‌تر خواهد بود. برخلاف سریال، داستان فیلم همه شخصیت‌ها را در برمی‌گیرد. در مجموعه‌های تلویزیونی، هر هفته داستان برخی افراد به پیش‌زمینه می‌آید و برخی دیگر به پس‌زمینه تغییر می‌رود؛ در فیلم، شما باید یک داستان کلی با آغاز، میانه و پایان داشته باشید. و در درون آن همه ۲۰ شخصیت و منحنی کوچک آن‌ها و آنچه در این مقطع تاریخی در فیلم تجربه می‌کنند، در اختیار دارید.
انگلر می‌گوید: «این چیزی است که فیلم واقعاً خوب انجام می‌دهد، بین آن دو چیز تعادل برقرار می‌کند و باعث می‌شود هر دو کامل احساس شوند – حتی داستان‌های کوچک هم آغاز، میانه و پایان دارند – همه‌چیز کامل به پایان می‌رسد و احساس می‌کنید شخصیت‌ها در این مقطع تاریخی فرایندی را طی می‌کنند.»
داستان فیلم شامل همه‌چیزهایی است که درمورد «دانتون ابی» دوست دارید – کمی عاشقانه، کمی کمدی، کمی توطئه‌چینی، حسادت‌ها و خاطرخواهی‌ها، همه‌چیز. همان ترکیب سریال است، اما با یک داستان جدید.
یکی از جنبه‌های این فیلم که راه را برای انگلر آسان کرد کار کردن با بازیگرانی بود که سال‌ها نقش شخصیت‌های خود در «دانتون ابی» را بازی کرده بودند و همه جنبه‌های آن‌ها را می‌شناختند. او می‌گوید: «وقتی درمورد یک صحنه یا خط داستانی صحبت می‌کنیم، این فرض وجود دارد که آن‌ها شخصیت‌های خود را می‌شناسند. بعضی وقت‌ها مسئله پر کردن قطعات گم‌شده است. بنابراین با وجود این که آن‌ها همه‌چیز را درمورد شخصیت‌های خود می‌دانند، همچنان درمورد این است که هر کس، چگونه، دقیقاً و در هر لحظه، در داستان بزرگ‌تر قرار می‌گیرد؛ چگونه هر یک تعادل خود را پیدا می‌کنند، و سفرهای جداگانه‌ای دارند و این که چگونه تعامل برقرار می‌کنند و راه را می‌بندند.»
بین بازیگران بسیار باتجربه فیلم، یکی هست که شاید روبرو شدن با او به همان اندازه شخصیتی که نقشش را بازی می‌کند، دشوار باشد. شاید کسی بپرسد کارگردانی کردن دِیم مگی اسمیت، سخت است یا رؤیایی؟
انگلر می‌خندد: «او یک رؤیای سخت است! او بسیار باهوش، بسیار تیزبین، کنجکاو و علاقه‌مند است، بیش از هر بازیگر دیگری که تابه‌حال با او کار کرده‌ام. هر صحنه، هر دیالوگ، هر بخش از رفتار او بسیار خاص و به‌دقت بررسی‌شده است، و من این ویژگی‌های او را دوست دارم و قدردانی می‌کنم.»
او ادامه می‌دهد: «و دیم مگی یکی از شوخ‌ترین آدم‌هایی است که در هر سنی می‌شناسم. او در عین حال سخت کار می‌کند و از همه انتظار دارد که سخت کار کنند. و ازآنجاکه کلی آدم‌های آشنا بودند که او از کار کردن با آن‌ها لذت می‌برد و دلش برای آن‌ها تنگ شده بود، فکر می‌کنم واقعاً از بازی در فیلم لذت می‌برد. چیزی در کنتس بیوه هست و هرچند دیم مگی همیشه طوری صحبت می‌کند که انگار کارش با او تمام شده، من فکر می‌کنم او هنوز دوست دارد بتواند نقش این شخصیت را بازی کند، چون به او اجازه می‌دهد با شیطنت‌هایِ از موضع قدرت خود بازی کند. این‌ها قطعاً دو صفت هستند که به اعتقاد من او را توصیف می‌کنند: شیطان و از موضع قدرت.»
شیطنت به کنار، فضای صحنه با حضور بازیگرانی که سال‌ها در سریال با هم کار کردند و بعد چند سال فاصله گرفتند چگونه بود؟ آیا در شروع مثل یک تجدید دیدار بزرگ بود؟ انگلر می‌گوید: «از اول تا آخر مثل یک تجدید دیدار بزرگ بود. اصلاً خود سریال همین است. آدم‌ها و گروه‌های زیادی هستند، به‌طوری‌که بعضی وقت‌ها شما برای یک هفته در خانه‌ای در یورکشایر با ده‌ها نفر کار می‌کنید، و بعد به شهر می‌آیید و در طبقه پایین با یک گروه کاملاً متفاوت کار می‌کنید. بنابراین واقعاً حسی از تلفیق گروه‌ها بود. بازیگران وقتی وسط این ماجراها قرار گرفتند خوب می‌دانستند که با چیزی واقعاً خاص روبرو هستند. حس کردند ساخت فیلم یک کار خاص است. وقتی این اتفاق می‌افتد خیلی خوب است و همه می‌دانند یک اتفاق نادر است، بنابراین وقتی فرصت پیدا کردند تا بار دیگر به هم بازگردند، همه لذت بردند، و سر صحنه یک فضای فوق‌العاده شاد و آرام و سرگرم‌کننده داشتیم.»
در جذابیت جهانی «دانتون ابی» که وقتی در ۲۰۱۱ به سری دوم رسید، در بیش از ۱۰۰ کشور پخش می‌شد، تردیدی نیست، اما چه چیزی در این دوره از تاریخ انگلیس و این داستان هست که آن را در سطح جهانی جذاب کرده است؟
انگلر می‌گوید: «فریبندگی این دنیای زیبا، مجلل و منظم، بخش مهمی از جذابیت آن است. در عین حال، در فرهنگ پریشان و کینه‌توز که ما اکنون در آن زندگی می‌کنیم، خیلی از آدم‌ها نمی‌دانند در کجا جا دارند، و نکته اطمینان‌بخش درباره “دانتون ابی” این است که آدم‌ها می‌دانند در کجا جا دارند. بعضی وقت‌ها انگار یک زندان است و بعضی وقت‌ها یک فرصت – هر دو می‌تواند باشد – اما هر کجای آن جامعه باشید این حس را دارید که می‌دانید کجا هستید و از آنجا کار می‌کنید.»
بین دنیای دانتون ابی و دنیای مدرن ما هیچ شباهتی وجود دارد؟ انگلر می‌گوید: «به شکلی بامزه این واقعیت که چقدر تفاوت دارند ممکن است مهم‌ترین نکته باشد. آن زمان نظم و دکوراسیون متفاوت بود. و فکر می‌کنم جولین فلوز به‌درستی این پرسش را مطرح می‌کند، خوب بود؟ آیا آن نوع زندگی در دنیای مدرن، منطقی است؟ این اصلی‌ترین پرسشی است که فیلم به آن می‌پردازد. این زندگی آن‌هاست، پرزرق و برق، زیبا، دوست‌داشتنی و تاریخی، اما آیا در دنیای معاصر این سبک زندگی منطقی است، ارزشش را دارد؟»
برای طرفداران «دانتون ابی»، پاسخ واضح است – البته که ارزشش را دارد. طرفداران بالاخره با یک فیلم بلند سینمایی روبرو شدند، آیا فرصتی برای دنباله‌های سینمایی هست؟ حتماً هست. چند ماه پس از اکران فیلم، فلوز و بازیگران فیلم اظهار کردند که از قبل ایده‌هایی برای ساخت دنباله مطرح شده است. در ادامه اعلام شد دنباله «دانتون ابی» با عنوان «دانتون ابی: یک عصر جدید» ساخته می‌شود و ۱۸ مارس ۲۰۲۲ روی پرده سینماها خواهد رفت. سایمون کرتیس به‌عنوان کارگردان جایگزین انگلر شد و فیلمبرداری پروژه پس از واکسینه شدن بازیگران و سازندگان فیلم، از اواسط آوریل ۲۰۲۱ شروع شد. غالب بازیگران فیلم اول نقش‌های خود را تکرار کرده‌اند.
منبع: ریل هومز (کارن دارلو، جیمی گراهام)
تماشای این فیلم در نماوا
نوشته درون «دانتون ابی»؛ فریبندگی یک دنیای مجلل و منظم اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.
