«موش‌گیر»؛ روایتی متفاوت از یک موش گیر
مجله نماوا، رضا صائمی
«موش‌گیر» به کارگردانی وس اندرسون کارگردان آمریکایی در سال ۲۰۲۳ ساخته شده است که به روایت قصه و در واقع موقعیتی در یک دهکده انگلیسی می پردازد که در آن یک خبرنگار و یک مکانیک به صحبت‌های یک موش‌گیر گوش می‌دهند که نقشه هوشمندانه خود را برای گول زدن طعمه‌اش توضیح می‌دهد. بیش از اینکه خود قصه و موقعیت جذاب باشد، این شیوه روایت اندرسون و شمایل و فرم روایی که برای تعریف قصه اش برگزیده تماشایی است.
گرچه ممکن است در همان نماهای اول به واسطه ساختار روایی و نوع بیانگری اثر مخاطب دچار سردرگمی یا حتی سرخوردگی شود چرا که فکر می‌کند با یک موقعیت رئالیستی و احتمالا هیجانی و مستندگونه از موش گیری مواجه می‌شود و حتی ممکن است با فیلمی چندش‌آور روبرو باشد اما با فضا و زبانی کاملا متفاوت از تصورات ذهنی مخاطب، اندرسون در یک فضای سورئالیستی و فانتزی، داستان کوتاه خود را روایت می‌کند. شاید گزافه نباشد که بگوییم قصه خاصی در فیلم وجود ندارد و این فرم و شیوه روایت داستان است که انگار برای فیلمساز مهمتر بوده تا آن را در یک تمهید روایی متفاوت و ساختارشکنانه که با نوعی ترکیب ژانری تنیده شده و مخاطب را در یک موقعیت بینامتنی ابژکتیو-سوبژکتیو قرار می‌دهد. مثلا اینکه ما در کل قصه موشی نمی‌بینیم فقط درباره ان حرف زده می‌شود یا به شکل نمایشی و مبتنی بر زبان بدن، موش ها مورد بازنمایی فانتزی قرار می‌گیرند.
تنها در یک صحنه با یک موش تقریبا بزرگ و لاغر با دم های دراز مواجه می‌شویم که در نماهای لانگ‌شات بی‌حرکت و ثابت است و شبیه به ماکت یک موش می‌ماند و در نماهای کلوز آپ حرکت می‌کند. حرکتی انیماتور گونه که گویی با یک انیمیشن روبرو هستیم. جز یکی دو جا که موش‌گیر از شیوه‌های عملی گرفتن موش حرف می‌زند در بقیه موارد سخن او درباره اهمیت این کار، شناخت از موش و هوشمندی آنهاست. در واقع او تلاش می‌کند با تاکید بر هوشمندی و ضرورت شناخت موش‌ها، به نوعی به حرفه خود اعتبار و هویت بخشیده و آن را به عنوان یک کار جدی و ارزشمند در نظر دیگران معرفی کند. اینکه در هر خانه‌ای موش وجود دارد و موش‌گیری کاری تخصصی و نیازمند دانش و شناخت است و صرفا به مهارت محدود نمی شود و از این رو کار هر کسی نیست. با این حال آنچه در این فیلم کوتاه ۱۸ دقیقه ای جلب توجه می‌کند دو عنصر است. یکی فضاسازی چشمگیر و جذاب با استفاده از رنگ آمیزی و نورپردازی های خاصی که قاب هایی زیبایی شناسی از حیث بصری ایجاد می کند و دیگری شیوه متفاوت و نامتعارف روایت است. اینکه خبرنگار رو به دوربین و چشم در قاب آن، لحظه لحظه این موقعیت را گزارش کرده و حتی واکنش های زبانی و بدنی موش گیر را در همان حال که مخاطب در حال تماشای آن موقعیت است روایت می کند. روایتی که گاهی به دلیل هم بلاهت و پیش پاافتادگی به ایجاد موقعیت کمدی یا کمدی کلامی منجر شده و گویی اندرسون قصد داشته از این شیوه بیان و روایت برای ایجاد خنده و طنز بهره ببرد. فیلم در چند لوکیسن محدود فیلمبرداری شده اما به قدری در زیبایی شناسی میزانسن آن دقت شده که چشم از هر بار تماشای آن لذت می برد. یک جاهایی از فیلم در ورطع تکرار کلامی می افتد اما در اینجا نه محتوای حرف ها که شیوه بیان و روایت انهاست که مهم است و مخاطب را مجذوب خود می سازد.
فیلم کوتاه «موش گیر» بیست و ششمین تجربه کارگردانی وس اندرسون نیز به شمار می‌رود. این کارگردان در سال ۲۰۲۳ همکاری متعددی را کمپانی نتفلیکس نیز انجام داده است و در طول این سال بیش از ۵ فیلم را برای این کمپانی نیز کارگردانی کرده که بیش از ۴ فیلم کوتاه بوده است و نتفلیکس در طول ۳ هفته سه فیلم از این کارگردان نیز منتشر کرده است. حتی اگر به موش و موش‌گیری علاقه‌ای ندارید تماشای این فیلم می‌تواند از حیث بصری و خلاقیت های تصویری و روایی جذاب باشد. ضمن اینکه نگاه آدم‌ها به موش‌ها را تغییر می‌دهد. اینکه موش‌گیری فقط یک مهارت نیست بلکه معرفت هم است و به شناخت از موش‌ها نیاز دارد.
نوشته «موش‌گیر»؛ روایتی متفاوت از یک موش گیر اولین بار در بلاگ نماوا. پدیدار شد.
